Niewiemy jakie naprawdę nazwisko nosił Polak, ksiądz,matematyk znany jako Iohannes Broscius (1585–1652). Najbardziej popularna jest rekonstrukcja „Brożek”. Ale nie jest ona jedyną możliwą – na przykład – nazwisko „Brzozek” jest też zgodne z zachowanymi źródłami. Wdawnych wiekach (poza rzadkimi wypadkami), nie możemy znać momentu urodzin dziecka dokładniej niż z błędem przekraczającym godzinę.Może to pociągać za sobą naszą nieznajomość daty dziennej urodzin.
EN
We do not know the Polish version of the family name that the mathematician Johannes Broscius (1585–1652) was using. Its most known reconstruction is „Brożek”. But it also can be „Brzozek”, which agrees well with the existing old documents.Except rare instances, it is impossible to know – within accuracy better than one hour – the birth moment of an infant in XVI century. This implicates that we can also have doubts the exact day of the birth.
Kiedyś była moda na rozpatrywanie potomków znanych osobistości. Dziś jest raczejmoda na badanie ich „korzeni”, to znaczy ich przodków. Moda modą, ale i jednei drugie jest ciekawe i – pośrednio – zbliża nas do naszych bohaterów. Tym bardziejwięc nie chcemy stosować oszałamiająco ogólnych teorii, a wolimy przyglądać się szczegółom.Ważne są korzenie (na przykład J. L. Lagrange miał jako ojca oficera intendentury,ale przedtym były 4 pokolenia oficerów kawalerii). Ważny jest aktualny skład rodziny(na przykład kilku równocześnie żyjących matematyków Bernoullich czy muzykówBachów). Ważni są też potomkowie (na przykład coś znaczy, że rodzony wnuk C. F.Gaussa był powieszonym z wyroku sądowego bandytą). A jeśli chodzi o Eulerów, tozastanawia też długość znanej nam historii tej rodziny.Referat nie ma pretensji do oryginalności – materiał źródłowy aż do połowy XX wiekujest opracowany dość starannie (patrz [1], [6] oraz [11]), a późniejsze dzieje rodzinywymagały by przeprowadzenia (na cały świecie) wywiadu typu dziennikarskiego.
Obecna konferencja poświęcona jest matematyce polskiej. Ale ta stanowi dział matematyki, a więc i nauki światowej. Ważną rzeczą jest więc wiedzieć, jaka jej część może być zaliczona do nauki nowożytnej, a więc i do matematyki nowożytnej.
Nearly to the end of XIX century it was believed that the diurnal movement ofthe Earth could give a correct time (that is time which is common to all eventsof the universe). Today we know that the Earth has a non-regular movement.This means that astronomical-only dating of historical events can create errors.The second part of the paper is concerned with recalling of an idea byAndrzej Grzegorczyk that dates given by historians are referring not to historicalmoments but to the intervals of time. For instance, the date „1791” ofan event does not mean that something happened by midnight of 1st January1791, but that it happened in one of the moments (or time intervals) withinthe year 1791.