Pełnotekstowe zasoby PLDML oraz innych baz dziedzinowych są już dostępne w nowej Bibliotece Nauki.
Zapraszamy na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 17

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last

Wyniki wyszukiwania

help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Mathematics at the universities of Poznań, Vilnius and Kaunas in the interwar period – a comparative study

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2017
|
tom 11
PL
Uniwersytety w Poznaniu i Wilnie (Polska) oraz Kownie (Litwa) maja wiele wspólnego. Wszystkie trzy zostały załozone w 1919 roku, kazdy chciał oferowac studia matematyczne, zaden nie miał rodzimego matematyka. Poznan oparł sie na Zdzisławie Krygowskim (1872-1955) z Politechniki Lwowskiej, któryw ciagu nastepnych dwudziestulat wypracowywał programy studiów i gromadził kadre. Nauczanie było dobre (był kurs kryptografii, którego słuchacze złamali potem niemiecka Enigme), ale badania dosc skromne. W Wilnie był Wiktor Staniewicz (1866-1932), uciekinier z politechniki w Petersburgu. Starzejacy sie i chory, potrzebował wsparcia, które przyszło w osobach Stefana Kempistego (1892-1940) i Juliusza Rudnickiego (1881-1948), obu z Politechniki Warszawskiej. Ci trzej zapewnili dobry poziom nauczania, ale dopiero przyjscie Antoniego Zygmunta (1900-1992) i jego błyskotliwy student Józef Marcinkiewicz (1910-1940) zmieniło ten obraz dodajac znakomite badania. Kowno zaoferowało katedre niemieckiemu matematykowi Otto Volkowi (1892-1989), który pracował tam w latach 1923-1930, zapewniajac dobre nauczanie i zabezpieczajac dalszy rozwój. Trzy rózne drogi, ale kazdy z tych trzech uniwersytetów odniósł sukces. Artykuł oferuje pewien wglad w ich specyficzne historie.
EN
The three universities – Poznań and Vilnius in Poland, Kaunas in Lithuania – had much in common: all three were founded in 1919, each promised studies in mathematics, and none possessed a native mathematician of its own. Mathematicians had to be taken from a far. Poznań relied on Zdzisław Krygowski (1872-1955), a newcomer from the Lvov polytechnic, who in the next twenty years laboriously worked up programs of studies and collected academic staff. Teaching was satisfactory (there was a course in cryptography, students of which have later broken the German Enigma) but research rather modest. In Vilnius there happened to be Wiktor Staniewicz (1866-1932), a refugee from the polytechnic in Petersburg. Being rather old and ill, he required support and that came in persons of Juliusz Rudnicki (1881-1948) and Stefan Kempisty (1892-1940), both from the Warsaw polytechnic. The three men secured satisfactory level of studies but only the arrival of Antoni Zygmund (1900-1992) in 1930 and his briliant student Józef Marcinkiewicz (1910-1940) changed the picture by adding a high level research. Kaunas offered a chair to a German mathematician Otto Volk (1881-1989) who worked there 1923-1930, offered good teaching and secured further development. Although following different roots, all three universities succeeded and the article offers some insight into their specific stories.
2
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Jordan, Schoenflies and Analysis Situs (outline of issues before 1960)

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2010
|
tom 4
PL
Od Leibniza ciągnie się myśl rozwijania badań odnoszących się do takich własności różnych form, które nie zależą od wielkości i odległości między ich elementami. Nazwał on tę nową, nie istniejącą jeszcze dziedzinę matematyki, Analysis Situs [ Analiza położenia] i myślał o jej zbudowaniu. Na tej wszakże myśli poprzestał.
EN
From Leibniz extends the idea to develop research relating to such properties of various forms, which do not depend on the size and the distance between their elements. He called this new, not yet existing field of mathematics, Analysis Situs [Positions analysis ] and thought about its construction. On this, however, mean stop there.
3
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Principle of parallelism in didactics

100%
Duda R.
Didactica Mathematicae
|
1982
|
tom 1
|
nr 01
EN
The article contains no abstract
4
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Occupation of Vilnius and death of Kempisty

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2017
|
tom 11
PL
Źródłowy artykuł Jóźówik, Maligrandy i Terepety(2017) przedstawia bogaty materiał dotyczący życia i kariery akademickiej oraz dorobku naukowego Stefana Kempistego, profesora Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, jednakże jednakże niewiele ma do powiedzenia w sprawie jego śmierci. Istotnie, okoliczności tej śmierci były dotychczas niejasne. Przeprowadzone niedawno badania archiwalne w Wilnie pozwoliły jednak rzucić na nią pewne światło i niniejszy artykuł przedstawia odkryte wtedy dokumenty. Autor wyraża wdzięczność dr hab. Mirosławowi Supruniukowi, kierownikowi projektu „Hinc itur ad astra. Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie", za łaskawą zgodę na ujawnienie tych danych przed opublikowaniem pełnego raportu.
EN
The source article by L. Maligranda and W. Piotrowski (2017) presents rich material concerning the life and academic career as well as scientific achievements of Stefan Kempisty, professor at Stefan Batory University in Vilnius. However, he has little to say about his death. Indeed, the circumstances of this death have so far been unclear. The archival research carried out recently in Vilnius, however, allowed us to shed some light on it and this article presents the documents discovered at that time. The author expresses his gratitude to dr hab. Mirosław Supruniuk, project manager "Hinc itur ad astra. Stefan Batory University in Vilnius ", for the kind permission to disclose this data before publishing the full report.
5
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Secondary school teachers as university lectures

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2016
|
tom 10
PL
Przedwojenne kadry akademickie w Polsce, znacznie uszczuplone przez II wojnę światową, nie były w stanie w pełni zaspokoić potrzeb szybko rozrastającego się szkolnictwa wyższego po 1945 roku. W tej sytuacji z pomocą przyszli przedwojenni nauczyciele szkół średnich. Artykuł omawia tę sytuację na przykładzie matematyki,przytaczając losy ponad czterdziestu takich osób i na tej podstawie formułując parę uwag ogólnych.
EN
 Pre-war academic staff in Poland, seriously curtailed during World War II, could not meet satisfactorily post-war demands of quickly expanding academic schools. Help has been provided by the pre-war school teachers. The article describes the situation in the field of mathematics, offering fates of over 40 school teachers of mathematics who joined universities and polytechnics, and giving some general remarks.
6
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Leaders of Polish mathematics between the two world wars

100%
Duda R.
Commentationes Mathematicae
|
2013
|
tom 53
|
nr 2
EN
In the period 1918-1939 mathematics in Poland was led by a few people aiming at clearly defined but somewhat different goals. They were: S. Zaremba in Cracow, W. Sierpiński and S. Mazurkiewicz in Warsaw, and H. Steinhaus and S. Banach in Lvov. All were chairmen and editors of mathematical journals, and each promoted several students to continue their efforts. They were highly successful both locally and internationally.
7
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

On personal losses of Polish mathematics related to World War II

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2009
|
tom 3
PL
Artykuł wylicza straty osobowe matematyki polskiej, poniesione w związku z II wojną światową. Podzielone na trzy kategorie – śmierć gwałtowna, śmierć „naturalna”, opuszczenie kraju – objęły one łącznie 73 nazwiska, tj. około połowy czynnych przed wojną matematyków.
EN
The paper deals with personal losses of Polish mathematics caused by events accompanying World War II. Losses are divided into three parts: violent deaths (46 names), „natural” deaths (13 names), deportation or emigration (14 names). In total, personal losses comprise roughly a half of active Polish mathematicians from the prewar times. Each name is provided with a short notice on his/her fate and either a bibliography or an information where to find it.
8
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

The teaching of mathematics modeling stimulated

100%
Duda R.
Mathematica Applicanda
|
2012
|
tom 40
|
nr 2
PL
Niniejsza notatka zawiera uwagi na temat artykułu Maciejak i inni [1] i  projektu wdrażania modelowania matematycznego na poziomie gimnazjum, który ten artykuł opisuje. Swoje refleksje Autor spisał na prośbę Redakcji Mathematica Applicanda.
EN
This note contains comments on the article Maciejak et al. [1] and their project implementation of mathematical modeling at the level of middle school which this article describes. His reflections author wrote at the request of the Editor of Mathematica Applicanda.
9
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Polish mathematicians against the background of Polish history in the nineteenth and twentieth centuries

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2016
|
tom 10
PL
Dramatyczne wydarzenia historyczne ostatnich dwóch wieków w Polsce (rozbiory, powstania, wojny, uciski itp.) wywarły przemożny wpływ na losy wszystkich jej mieszkańców, nie omijając matematyków. Wyróżniając kolejne okresy latami 1795, 1832, 1862, 1913, 1919, 1939, 1945, 1952, 1989, autor przypomina losy niektórych matematyków polskich (łącznie ponad pięćdziesięciu) dla pokazania, co mogli wtedy robić i czego nie mogli, co osiągnęli i co stracili. Mimo ogromnych przeciwności i strat matematyka polska wyszła z tych prób zwycięsko i nadal utrzymuje wysoki poziom.
EN
Dramatic historical events of the last two centuries in Poland (partitions, uprisings, wars, oppressions etc.) heavily influenced fates of all people, including mathematicians. Distinguishing several periods by the eventful years 1795, 1832, 1862, 1913, 1919, 1939, 1945, 1952, 1989, the author recalls some Polish mathematicians for each of them (in total over 50) to explain what they could or could not do and what they eventually assessed or lost. Despite all adversities the Polish mathematics emerged victorious and still keeps high standards. 
10
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Jerzy Urbanowicz (1951-2012)

100%
Duda R.
Mathematica Applicanda
|
2015
|
tom 43
|
nr 2
PL
Biogram Jerzego Urbanowicza (1951-2012) zawierajacy opis jego zainteresowan matematycznych oraz osiagniec w zakresie kryptografii.
EN
Biography of Jerzy Urbanowicz (1951-2012) whose life included mathematical studies and achievements in cryptography
11
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

The evolution of mathematics and mathematics teaching

100%
Duda R.
Didactica Mathematicae
|
1989
|
tom 11
|
nr 01
EN
The article contains no abstract
12

Reception of probability theory and statistical methods in Poland

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2020
PL
Przypadek towarzyszył człowiekowi od zawsze. Budził lęk z powodu kryjących się za nim nieuchwytnych sił, ale i fascynował. Stosunkowo późno z tej fascynacji wyrosło zrozumienie, że w niektórych okolicznościach przypadek można mierzyć, a w konsekwencji z pomocą matematyki odsłaniać kryjące się za nim prawidłowości. Zaczęło się to od znanych już w starożytności gier hazardowych, takich jak popularna wśród rzymskich legionistów gra w kości, ale pierwsze poważne próby matematycznego podejścia zaczynają się dopiero w Renesansie. Celem tego artykułu nie jest jej przypominanie historii probabilistyki, a jedynie relacja z jej odgłosów na ziemiach polskich i okoliczności zadomowienia tego rachunku w matematyce polskiej. Horyzont czasowy artykułu nie przekracza roku 1970.
EN
Chance has always accompanied man. He was afraid of the elusive forces behind him, but he was also fascinated. Relatively late from this fascination arose the understanding that in some circumstances chance can be measured and, consequently, with the help of mathematics to reveal the regularities behind it. It began with gambling games already known in ancient times, such as the dice game popular among Roman legionnaires, but the first serious attempts at mathematical approach begin only in the Renaissance. The history of this development is described and the purpose of this article is not to recall it, but only the account of its sounds in Poland and the circumstances of settling this account in Polish mathematics.
13
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Preservice education in mathematics for mathematical teachers

100%
Duda R.
Didactica Mathematicae
|
1985
|
tom 5
|
nr 01
EN
The article contains no abstract
14
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

One hundred years of the Polish Mathematical Society

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2018
|
tom 12
EN
The paper deals with the history of Polish mathematical societies since 1917, when the Mathematical Society in Lvov was founded. In the second half of the 19th century there appeared first national mathematical societies in Russia, France, United Kindom, Italy, United States, Germany. In Poland, partitioned then by neighbour powers (Russia, Prussia, Austria) whose policy was to deny Polish national development - it was not possible. An attempt has been made abroad in the form of the Society of Exact Sciences in Paris (Polish society, with a dozen or so mathematicians as members), which acted 1870-1882. The situation has changed by the outbreak of World War I and the subsequent fall of all three partitioning powers. The Polish Mathematical Society was founded by its constituent assembly on April 2, 1919.
15
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

General and mathematician: Adam Olgierd Uziembło (1906-1990)

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2014
|
tom 8
PL
Adam Olgierd Uziembło (AOU) urodził się 3 maja 1906 roku w Kimrach nad Wołgą w rodzinie Adama (1985-1971) i Marii Jadwigi (z domu Wierzejskiej). Jego dziadek Józef Uziembło (1854-1918) był w latach 1974-1878 organizatorem kółek socjalistycznych w Kijowie, Moskwie i Warszawie. AOU wychowywał się w domu babki Katarzyny razem z dwiema siostrami stryjecznymi. Kiedy rodzice się rozwiedli - pozostał pod opieką matki i babki. W czasie I wojny światowej ojciec AOU był w wojsku austriackim, a potem w polskich legionach. W 1917 r. ożenił się po raz drugi  z Marią Janiną z domu Kalińską, z którą miał córkę Anielę (ur. 1919).           AOU znalazł się w Moskwie, gdzie po rewolucji uczył się w polskiej szkole, którą prowadziło NKWD, a uczyły w niej m.in. jego matka Maria, Maria Domrazek, Zofia Dzierżyńska (żona Feliksa), Zofia Słomnicka-Samelson i inni.  Do Polski AOU przyjechał z matką w 1920 r. Uczył się w gimnazjum im. Rejtana w Warszawie i tam zdał maturę w 1924  r., a potem do 1932 r. studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim. Interesowała go logika i brał udział w seminariach profesora Jana Łukasiewicza i docenta Alfreda Tarskiego.  Studia musiał przerwać. Wojnę spędził w oflagu, a potem wstąpił do wojska. Ukończył je dopiero na Uniwersytecie Wrocławskim 1956 r. i tamże doktoryzował  się w 1962 r., a w 1968 r. uzyskał habilitację na Uniwersytecie Warszawskim.
EN
Adam Olgierd Uziembło (AOU) was born on 3rd May of 1906 in Kimry on the Volga in the family of Adam (1985-1971) and Maria Jadwiga (née Wierzejski). His grandfather Joseph Uziembło (1854-1918)  was the organizer of the socialist circles in Kiev, Moscow and Warsaw in the years 1974-1878. AOU grew up in his grandmother Catherine's house, along with two uncle Władysław's doughters. When his parents got divorced - remained under the care of his mother and grandmother. During the World War I AOU father was in the Austrian army, and then in the Polish Legions. In 1917 he married a second time with Maria Janina (ne\'e Kalińska), with whom he had a daughter, Angela (b. 1919).           AOU was in Moscow, where after the revolution he was taught in Polish schools, which led the NKVD, and taught in it, among others, his mother, Maria, Maria Domrazek, Sofia Dzerzhinskaya (wife of Felix), Sophia Słomnicka-Samelson, and others. To Poland AOU came with his mother in 1920. He studied at the Gymnasium Rejtana in Warsaw, where he was  graduated in 1924, and then he studied mathematics at the University of Warsaw up to 1932. He was interested in logic and participated in seminars Professor Jan {\L}ukasiewicz and Associate Professor Alfred Tarski. He had to stop the study. He spent the war in a POW  camp (Oflag), then joined the army. He was graduated from the Wrocław University in 1956.  And there he received his doctorate degree in 1962. In 1968 he got habilitation at the Warsaw University.
16
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Mathematical chairs and their staff at the Lvov Polytechnic up to 1945

100%
Duda R.
Antiquitates Mathematicae
|
2014
|
tom 8
PL
Artykuł przypomina historię Politechniki Lwowskiej i jej katedr matematycznych w okresie 1844-1945. Omówieni są kierownicy katedr i niektórzy młodsi pracownicy, a także ich bliskie związki z lwowską szkoła matematyczną.
EN
The article recalls the story of the Lvov Polytechnic and of mathematical chairs in the period 1844-1945. Recalled are all chairmen and some of their collaborators as well as their close relations with contributions of the Lvov School of Mathematics.
17
Artykuł dostępny w postaci pełnego tekstu - kliknij by otworzyć plik
Content available

Life and work of Bronislaw Knaster (1893--1980)

32%
Duda R.
Colloquium Mathematicum
|
1987
|
tom 51
|
nr 1
85-102
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.