Motywy wyboru nauczycielskich studiów geograficznych – uwarunkowania i typologia motywów

W ostatnich latach obserwujemy dokonujące się zmiany w podejściu do kształcenia nauczycieli. Niestety, najczęściej mają one charakter administracyjny, wynikający m.in. z przyjętego trzystopniowego modelu studiów, standardów kształcenia nauczycieli oraz Krajowych Ram Kwalifikacji. Równocześnie maleje zapotrzebowanie na absolwentów studiów nauczycielskich. Celem podjętych badań przeglądowych było ustalenie motywów, którymi kierują się obecnie studenci geografii wybierając kształcenie nauczycielskie. Badania dostarczyły faktów o podobieństwach, różnicach i związkach dotyczących okoliczności wyboru geograficznego kształcenia nauczycielskiego, dając podstawę do weryfikacji funkcjonującej w literaturze typologii motywów. Badania ankietowe przeprowadzono wśród studentów nauczycielskich studiów I stopnia (licencjackich) i II stopnia (studiów magisterskich) w trzech ośrodkach akademickich: Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, Uniwersytecie Śląskim w Sosnowcu oraz Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W uczelniach tych są realizowane różne modele kształcenia nauczycieli geografii. Grupa badawcza liczyła 914 osób, wśród których było 507 studentów studiów licencjackich i 471 studentów studiów drugiego stopnia – magisterskich. Nauczycielskie kształcenie geograficzne wybierają głownie kobiety oraz osoby ze wsi i małych miast. Najczęściej wskazywanymi motywami wyboru nauczycielskich studiów geograficznych były te z grupy motywów wewnętrznych, tj.: zamiłowanie do pracy pedagogicznej, zamiłowanie do pracy z dziećmi, możliwości stałego dokształcania się. Jednocześnie ujawniły się w większym stopniu wpływ czynników z grupy zewnętrznych o charakterze strukturalnym – np. przywileje tej grupy zawodowej, dodatkowe kwalifikacje, bezpłatny kurs. Odnotowano różnice w deklaracji motywów w odniesieniu do płci badanych, jak i poszczególnych ośrodków akademickich. W oparciu o zebrane dane dokonano weryfikacji typologii motywów wyboru zawodu nauczyciela geografii, szczególnie w grupie czynników zewnętrznych.