ArticleOriginal scientific text
Title
Idea geografii regionalnej jako przedmiotu nauczania w okresie kryzysu geografii w szkole
Authors 1
Affiliations
- Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej
Abstract
Współczesna geografia jako przedmiot nauczania przeżywa aktualnie kryzys, w dobie wdrażanych już od końca lat 90. zmian w systemie oświaty. Odzwierciedla się to zanikiem geograficznego – spójnego i syntetycznego myślenia u uczniów szkół podstawowych, a także gimnazjów. Nowy przedmiot szkolny – przyroda, stała się powodem utraty pierwotnego holistycznego charakteru geografii. Obecnie, wychodząc naprzeciw teoretycznym oczekiwaniom rynku pracy, geografia stała się przedmiotem społecznie zmarginalizowanym, co odzwierciedla się w redukcji liczby godzin lekcyjnych, tworzeniu profili klas nieuwzględniających rozszerzenia „geograficznego” oraz nastawieniu uczniów i rodziców. Z obecną sytuacją geografii pogodzili się już nawet geografowie, a wystarczy przecież spojrzeć w przeszłość i przekonać się, co stanowiło siłę geografii jako przedmiotu nauczania. Wacław Nałkowski w 1907 roku stwierdził, że geografia to dziedzina, która pozwala myśleć naukowo, czuć estetycznie oraz działać praktycznie, wraz z historią urealnia nam rzeczywistość i pozwala wydobyć z niej to, co dla nas istotne. Należy więc powrócić do geografii regionalnej i jej typologicznych opisów krajobrazu propagowanych przez klasyków nowożytnej geografii.
Keywords
geografia, geografia regionalna, nauki geograficzne, opis krajoznawczy, opis typologiczny
Bibliography
- Banaśkiewicz-Cabaj, K., Cabaj, W. (2007). Rozważania Jana Flisa o nauczaniu geografii. Kielce: Wyd. Instytut Geografii Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego.
- Flis, J. (1949a). Asuan, Poznaj Świat, 2, 1–6, 15–19.
- Flis, J. (1949b). Krajobraz wulkaniczny, Czytelnik, 2, 531, 2, 43.
- Flis, J. (1949c). Krajobraz wybrzeży morskich, Czytelnik, 2, 499, 1, 79.
- Flis, J. (1949d). Włochy, Poznaj Świat, 2, 10–12, 195–215.
- Flis, J. (1949e). Jak powstała rzeźba Sądecczyzny, Rocznik Sądecki, 2.
- Flis, J. (1950). Cieśniny Czarnomorskie, Poznaj Świat, 3, 4–6, 53–57.
- Flis, J. (1967). Kraje himalajskie. W: A. Zierhoffer (red.), Geografia Powszechna. Warszawa: PWN.
- Flis, J. (1969). Wstęp do geografii fizycznej. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
- Flis, J. (1983). Opisy krajobrazu. Geografia w Szkole, 36, 1, 12–20.
- Groenwald, M., Plit, F., Rodzoś, J., Szkurłat, E., Tracz, M. (2008). Raport o stanie geografii szkolnej w nowym systemie oświaty w Polsce. W: R. Wiśniewski, W. Gierańczyk (red.), Dokumentacja Geograficzna – Geografia we współczesnym systemie kształcenia. Warszawa: 38, 5–17.
- Grzybowska, I.M. (1983). Krajobraz – pojęcie, metody badań i klasyfikacje. Geografia w Szkole, 36, 1, 7–11.
- Jakubowski, M. (1996). O myśleniu filozoficznym i poszukiwaniu zasad porządkujących wiedzę geograficzną. W: M.Z. Pulinowa (red.), Człowiek bliżej Ziemi. O teoretycznych podstawach nauczania geografii i ich praktycznym zastosowaniu. Warszawa: WSiP, 68–84.
- Nałkowski, W. (1907). Geografia szkolna (rozumowa), wyd. II.Warszawa: M. Arct.
- Nałkowski, W. (1909a). Geografia malownicza: z wrażeń podróżników, 3, Ameryka Północna. Warszawa: M. Arct.
- Nałkowski, W. (1909b). Geografia malownicza: z wrażeń podróżników, 4, Afryka. Warszawa: M. Arct.
- Nałkowski, W. (1911). Geografia malownicza: z wrażeń podróżników, 5, Azja. Warszawa: M. Arct.
- Pawłowski, S. (1921). Geografia dla klas wyższych. Kraje i morza europejskie, 2, 1. Lwów-Warszawa: Książnica Polska T-wa Nauczycieli Szkół Wyższych.
- Pawłowski, S. (1935). Kraje i morza pozaeuropejskie: podręcznik geografii dla klasy III gimnazjalnej. Lwów-Warszawa: Książnica-Atlas.
- Pawłowski, S. (1938). Geografia jako nauka i przedmiot nauczania. Lwów-Warszawa: Książnica-Atlas.
- Pawłowski, S. (1943). Geografia Polski dla I klasy gimnazjalnej. Jerozolima: Urząd Oświaty i Spraw Szkolnych.
- Pawłowski, Z. (2006). Prof. dr phil. Stanisław Pawłowski (1882–1940). Dębowczanin. Geograf i nauczyciel. Profesor i Rektor Uniwersytetu Poznańskiego. Poznań: Wydawnictwo Kontekst.
- Pulinowa, M. Z. (red.). (1996). Człowiek bliżej Ziemi. O teoretycznych podstawach nauczania geografii i ich praktycznym zastosowaniu. Warszawa: WSiP.
- Reńda, W. (2010). Reforma i co dalej…, Foton, 110, 53–56.
- Stasiuk, A. (2004). Jadąc do Babadag. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
- Wilczyński, W. (1996). Idea przyrody w historii myśli geograficznej. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
- Wilczyński, W. (2003). Autonomia i jedność geografii. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
- Wilczyński, W. (2011a). Tradycyjne i nowe poglądy na tożsamość geografii. Podstawowe idee i koncepcje w geografii, 5, 23–25.
- Wilczyński, W. (2011b). Ideowe źródła i tożsamość geografii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
- Wojtycza, J. (2005). Wspomnienia o Janie Flisie. Konspekt, Pismo Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 21(1).