Procesy demograficzne w warunkach stabilnej gospodarki z reguły odznaczają się wolnym przebiegiem. Obecny stan i struktura ludności Polski jest konsekwencją przeszłych oraz zachodzących obecnie procesów demograficznych (m.in. zmian w ruchu naturalnym, migracji, wydłużania życia), ekonomicznych (m.in. dostępu do rynku pracy, usług, mieszkania) jak i społeczno-kulturowych (m.in. zmiany wzorców prokreacyjnych, bogacenia się społeczeństwa). Cechą wyróżniającą obecne zmiany ludnościowe w Polsce jest zmniejszanie się liczby Polaków. Niekorzystną sytuację potwierdzają: postępujący proces starzenia ludności, depopulacja obszarów wiejskich oraz znaczącej liczby miast. Za cel przyjęto określenie kierunków zachodzących zmian w zaludnieniu, ruchu naturalnym i migracjach ludności mieszkającej w gminach wiejskich, położonych w Miejskich Obszarach Funkcjonalnych wyznaczonych dla miast wojewódzkich. Badaniami objęte zostały gminy wiejskie należące do 18-tu Miejskich Obszarów Funkcjonalnych (MOF) ośrodków wojewódzkich, wyznaczonych przez prof. P. Śleszyńskiego. Analizą czasową objęto lata 2002–2017. W badaniu posłużono się metodą typów rozwoju ludnościowego Webba, która pozwala określić relacje między przyrostem naturalnym i saldem migracji. Przeprowadzone grupowanie wykazało, iż obecnie szczególnie ważnym czynnikiem rzutującym na liczebność mieszkańców w większości gmin wiejskich skupionych wokół rdzenia, jest notowane dodatnie saldo migracji, przeważające nad dodatnim przyrostem naturalnym. Charakterystyczną cechą badanych obszarów jest także znaczne ich wewnętrzne zróżnicowanie przestrzenne pod względem analizowanych wskaźników ludnościowych, jak i składowych przyrostu rzeczywistego, co będzie warunkować odmiennie przebiegające w nich procesy rozwojowe w przyszłości.